Lego is back

“Kijk mama, ik heb een vrachtwagen gebouwd, hoe vind je hem?” Ik kom de keuken uit om te kijken wat hij bedoelt en ik word aangenaam verrast. Hij heeft met lego een vrachtwagen gebouwd. Met wielen, herkenbare motorkap, lampjes en, zo vertelt hij mij, echte rook. Ik heb niet veel fantasie nodig om te begrijpen wat hij bedoelt. Aan de achterkant steekt iets zwarts uit, dat dienst doet als uitlaat. Ik ben onder de indruk en kan alleen maar denken: wauw… Ik prijs hem in superlatieven en Christian lacht breed. Hij kondigt aan dat hij er nog één gaat bouwen en ik zak neer op een hoekje van de bank. Ik kijk zwijgend toe. En ik geniet.

Nu klinkt het natuurlijk niet zo spannend, een 7-jarige die een vrachtauto bouwt van lego, maar de achterliggende betekenis ervan is groots in ons huis. Hij bouwt. Hij creëert. Terwijl hij al zeker een half jaar zijn lego niet heeft aangeraakt. Hebben jullie enig idee hoe bijzonder dat is? Hoe hartverwarmend? Ik heb me nooit zo gerealiseerd hoeveel informatie je kunt halen uit het spel van een kind, tot ik zelf kinderen kreeg. En in het bijzonder een autistisch kind. De gemoedstoestand van Christian is goed af te lezen uit hoe hij speelt. De kwaliteit van zijn spel vertelt ons hoe hij er aan toe is in zijn hoofdje. Eveline speelt ‘gewoon’, heeft eigenlijk maar één manier van spelen, waarbij meestal veel fantasie komt kijken. Daar kan ik weinig meer over zeggen, maar Christian heeft duidelijk verschillende niveaus van spelkwaliteit. Zoals je verschillende sterren-kwaliteit hebt van hotels of campings, zo heeft hij verschillende speelniveaus.

∗ — Christian speelt eigenlijk niet. Hij kijkt veel filmpjes, is motorisch onrustig. Fladdert veel, gooit zich op de grond, op de bank, springt veel, schreeuwt en ijsbeert. Contact krijgen is heel lastig.

∗∗ — Christian speelt weinig, kijkt veel filmpjes. Spelen bestaat uit het met luide stem scenes van de filmpjes op dreunen, terwijl hij motorisch onrustig bezig is. Soms ‘speelt’ hij scenes na, maar dan worden speelfiguren gegooid of gebotst, of hij timmert ermee en onder luide “Aaah! Oeeeh!” klanken. De speelfiguren vliegen je dan soms letterlijk om de oren. Contact krijgen is lastig.

∗∗∗ — Christian speelt scenes na van filmpjes. Hierbij gebruikt hij wat meer de letterlijke woorden en intonatie. Speelfiguren worden op een rij gezet en hij kijkt er intensief naar, hij beweegt ze passend bij de woorden die hij gebruikt. Hij wisselt af in verschillend speelgoed en betrekt er soms ook andere voorwerpen bij. Hij ‘speelt’ zelf spelletjes door de kaartjes of pionnen (horende bij een spel) op een rij te leggen, te sorteren op bijvoorbeeld kleur. Hij luistert redelijk, het is niet zo moeilijk om contact te krijgen.

∗∗∗∗ —  Christian speelt scenes na van filmpjes, maar varieert meer in welke scenes of bedenkt een alternatief verloop/einde van de scene. Betrekt allerlei verschillende soorten speelgoed in het naspelen van scenes. Gebruikt letterlijke woorden, maar verzint ook zelf toevoegingen. Hij vindt het leuk als Eveline meedoet, mits ze zijn script volgt, en probeert haar ook actief erbij te betrekken. Hij kan een simpel, kort gezelschapsspelletje doen en zich aan de de regeltjes houden (met enige sturing). Hij kan kortdurend genieten van een kleurplaat of van knutselen. Hij bouwt lego tot abstracte, lukrake vormen, vaak gesorteerd op kleuren (rood-wit is favoriet) en zegt dan dat het iets is, zoals een machine. Hij luistert redelijk tot goed.

∗∗∗∗∗ — Christian speelt eigen bedachte scenes, losjes gebaseerd op filmpjes of boekjes. Varieert hierin en kan zichzelf heel goed bezig houden. Gebruikt speelgoed waar het voor gemaakt is. Hij kan ook echt fantasiespel laten zien, ‘doen alsof’ samen met Eveline, waarbij ook zij ideeën mag aandragen en het script mag bepalen. Hij maakt echte tekeningen. Hij kan een kort gezelschapsspelletje volgens de regels doen. Hij bouwt herkenbare voorwerpen met de lego en bedenkt al fantaserend weer nieuwe dingen om te bouwen. Hij luistert zeer goed en is heel vriendelijk en vrolijk.

We zien het 3-sterren niveau het meeste, denk ik. Sinds de start van medicatie (nu al ruim 2 jaar geleden) hebben we ook kennis mogen maken met het hartverwarmende 4- en 5-sterren niveau, waar we eerder nog geen idee van hadden dat hij het in zich had. Maar de laatste maanden zagen we vooral de lage niveaus en konden we dus concluderen dat het niet goed met hem ging. Daar zijn we mee aan de slag gegaan, getuige ook ons gesprek op school. Hoe fijn is het dan om te zien dat het zijn vruchten begint af te werpen! Het gaat nu zoveel beter met hem dat hij kan bouwen, kan creëren. Er is weer meer ruimte in zijn hoofd, meer rust, zodat hij weer toe komt aan simpelweg kind zijn. Mijn opluchting is enorm, we zitten weer op de goede weg.

Christian heeft inmiddels een tweede bouwsel gemaakt. “Het is een raceauto, mama. Dit is Bliksem.” legt hij uit en dan bedenkt hij lachend dat hij wel tien raceauto’s wil maken. Francesco, Carla, Nigel, Takel, Raoul, alle Cars(2) figuren moeten gemaakt worden, zodat hij er mee kan racen. Ik glimlach bemoedigend en mijn oog valt op de theedoek op mijn schoot. Oh ja. Ik moet ook maar eens aan het werk. Verder gaan met opruimen en wat meer ruimte in mijn hoofd creëren!